NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
284 - (668) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب. قالا: حدثنا
أبو معاوية عن
الأعمش، عن
أبي سفيان، عن
جابر (وهو ابن
عبدالله) قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "مثل
الصلوات
الخمس كمثل
نهر جار غمر
على باب
أحدكم. يغتسل
منه كل يوم
خمس مرات".
قال:
قال الحسن:
وما يبقي ذلك
من الدرن؟.
[ش
(غمر) الغمر هو
الكثير. (على
باب أحدكم)
إشارة إلى
سهولته وقرب
تناوله].
{284}
Bize Ebu Bekir b. Ebî
Şeybe île Ebu Kureyb rivayet ettiler. Dedilerki: Bize Ebu Muâviye, A'meş'den, o
da Ebu Süfyân'dan, o da Câbir (yâni İbni Abdillâh)'dan naklen rivayet etti.
Câbir şöyle demiş: Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Beş vakit namazın
misâli, birinizin kapısı önünden gürülgürül akan ve içinde her gün beş defa
yıkandığı bir nehir gibidir.»
buyurdular.
Ravî demiş ki: Hasen: Bu
kir nâmına ne bırakır? dedi.
İzah:
Hz. Ebu Hureyre'den
rivayet olunan 667 / 283 hadîsi Buhâri «Mevâkîtü's-Salât» bahsinde; Tirmizî
«Emsal» de; Nesâî de «Namaz» bahsinde tahrîc etmişlerdir.
Gerek Ebu Hureyre
hadîsinde, gerekse ondan sonraki Câbir hadîsinde namazlar temsîl sureti ile
anlatılmışdır.
İbnü'l-Arabî diyor ki:
«Bu temsilin vechi şudur: İnsan hissî olan pisliklerle kirlenir ve gerek
bedeni, gerekse elbisesi pislenir de, onu bol su ile nasıl yıkarsa beş vakit
namaz da öyledir. Bunlar kul'u, günah, kirlerinden temizler. O derece ki yok
etmedik, keffâret olmadık hiç bir günah bırakmazlar.»
Buradaki rivayetler
mutlak oldukları için küçük ve büyük bütün günahlara şâmil gibi görünür. Çünkü
«Hatâya» lâfzı küçük günahlara olduğu gibi büyük günahlara da itlak olunur.
Ancak imam Müslim'in, Hz. Ebu Hureyre'den merfu' olarak rivayet ettiği bir hadîs
buradaki günahlardan yalnız küçüklerinin kasdedildiğini beyân etmişdir. Mezkûr
hadîsde :
«Beş vakit namaz, büyük
günahlardan kaçınıldığı müddetçe kendi aralarındaki günahlara keffâretdir.»
denilmektedir.
İbni Battal, babımız
hadîslerinden hassaten küçük günahlar kasdedildîği anlaşıldığını söylüyor.
Çünkü Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) günahları kire benzetmişdir.
Hâlbuki kir, ondan daha büyük yara ve berelere nisbetle küçükdür.
Burada şöyle bir suâl
hatıra gelebilir: Küçük günahların keffâreti, büyük günahlardan korunmak olduğu
nass-ı Kur'ân ile sâbitdir. O hâlde beş vakit namaz neye keffâret olacakdır?
Cevap: Büyük
günahlardan kaçınmak ancak beş vakit namazı kılmakla tamam olur. Beş vakit
namazını kılmayan bir insan büyük günahlardan sakınmış olmaz. Zîra namazı terk
etmek büyük günahlardandır. Binaenaleyh büyük günahların, küçüklerine keffâret
olabilmesi beş vakit namazı kılmaya bağlıdır.